Lưu ký chứng khoán là gì? Đặc điểm và quy định của lưu ký chứng khoán

Nhà đầu tư đăng ký mở tài khoản chứng khoán tại VPS gẵn mã giới thiệu 6327 hoặc K255 sẽ được chúng tôi hỗ trợ phần mềm robot chứng khoán Dstock và phần mềm phân tích cổ phiếu Dchart. Phần mềm giúp nhà đầu tư nâng cao hiệu quả và cải thiện rủi ro đầu tư.

2. Đặc điểm của lưu ký chứng khoán

Kho lưu ký là các tòa nhà, văn phòng và nhà kho cho phép khách hàng và doanh nghiệp gửi tiền, chứng khoán và các tài sản có giá trị khác để bảo quản an toàn. Kho tiền có thể bao gồm ngân hàng, nhà bảo đảm, kho tiền, các tổ chức tài chính và các tổ chức khác.

Tiền gửi lưu ký phục vụ nhiều mục đích cho khách hàng. Đầu tiên, khách hàng loại bỏ rủi ro nắm giữ tài sản vật chất cho chủ sở hữu. Ví dụ, các ngân hàng, tổ chức tài chính khác cung cấp cho khách hàng một nơi để gửi tiền vào tài khoản tiền gửi có kỳ hạn và không kỳ hạn.

Sau một thời gian huy động là một tài khoản lãi và có một ngày cụ thể để trả lãi như một chứng chỉ tiền gửi (CD), trong khi tiền gửi tài khoản sẽ được quỹ giữ cho đến khi khách hàng cần rút ra để kiểm tra hoặc mở tài khoản tiết kiệm.

Tiền gửi cũng có thể ở dạng chứng khoán như cổ phiếu hoặc trái phiếu. Khi các tài sản này được lưu ký, tổ chức giữ chứng khoán dưới dạng điện tử còn được gọi là hình thức ghi sổ, hoặc ở định dạng phi vật liệu hóa hoặc bằng giấy, chẳng hạn như chứng chỉ vật lý.

Các tổ chức lưu ký chứng khoán cũng giúp tạo ra tính thanh khoản trên thị trường. Khách hàng giao tiền của họ cho một tổ chức tài chính với niềm tin rằng công ty sẽ giữ nó và trả lại khi khách hàng muốn.

Các tổ chức này nhận tiền của khách hàng và trả lãi tiền gửi của họ theo thời gian. Trong khi giữ tiền của khách hàng, các tổ chức cho người khác vay dưới hình thức thế chấp hoặc cho vay kinh doanh, tạo ra số tiền lãi nhiều hơn số tiền lãi phải trả cho khách hàng.

Lưu ký chứng khoán có thể mang lại nhiều lợi ích cho nhà đầu tư và giúp thị trường có tính thanh khoản cao hơn. Tuy nhiên, nhà đầu tư cũng cần biết mình đang lưu ký chứng khoán ở tổ chức nào và cần cân nhắc gì khi lưu ký chứng khoán.

3. Các loại tổ chức lưu ký

Ba loại tổ chức lưu ký chính là liên hiệp tín dụng, tổ chức tiết kiệm và ngân hàng thương mại. Nguồn vốn chính của các tổ chức này là thông qua tiền gửi của khách hàng. Tiền gửi và tài khoản của khách hàng được bảo hiểm bởi Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) theo các giới hạn nhất định.

Liên hiệp tín dụng là những công ty phi lợi nhuận tập trung cao vào các dịch vụ khách hàng. Khách hàng gửi tiền vào tài khoản liên minh tín dụng, tương tự như mua cổ phần trong liên minh tín dụng đó. Thu nhập của công đoàn tín dụng được phân phối dưới hình thức cổ tức cho mọi khách hàng.

Tổ chức tiết kiệm là công ty hoạt động vì lợi nhuận, còn được gọi là các tổ chức tiết kiệm và cho vay. Các tổ chức này chủ yếu tập trung vào cho vay thế chấp tiêu dùng nhưng cũng có thể cung cấp thẻ tín dụng và các khoản vay thương mại. Khách hàng gửi tiền vào tài khoản để mua cổ phần của công ty.

Ngân hàng thương mại là công ty hoạt động vì lợi nhuận và là loại tổ chức lưu ký lớn nhất. Các ngân hàng này cung cấp một loạt các dịch vụ cho người tiêu dùng và doanh nghiệp như tài khoản séc, cho vay tiêu dùng và thương mại, thẻ tín dụng và các sản phẩm đầu tư. Các tổ chức này chấp nhận tiền gửi và chủ yếu sử dụng tiền gửi để cho vay thế chấp, cho vay thương mại và cho vay bất động sản.

4. Quy định mở tài khoản lưu ký chứng khoán

Thành viên lưu ký phải mở tài khoản lưu ký chứng khoán tại VSD để thực hiện các giao dịch đối với chứng khoán lưu ký tại VSD. Mỗi thành viên lưu ký chỉ được mở một (01) tài khoản lưu ký chứng khoán tại VSD và không được mở tài khoản lưu ký tại thành viên lưu ký khác, trừ các trường hợp sau:

• Thành viên lưu ký mở tài khoản tại thành viên lập quỹ để thực hiện giao dịch hoán đổi với quỹ hoán đổi danh mục.
• Thành viên lưu ký là công ty chứng khoán đã rút nghiệp vụ môi giới chứng khoán, rút nghiệp vụ tự doanh, chấm dứt tư cách thành viên tại các SGDCK được phép mở tài khoản lưu ký tại các thành viên lưu ký khác để xử lý số chứng khoán còn lại trên tài khoản tự doanh.

Tổ chức mở tài khoản trực tiếp được phép mở tài khoản lưu ký chứng khoán tại VSD theo hợp đồng cung cấp dịch vụ với VSD.

Mở tài khoản lưu ký đối với nhà đầu tư:

• Tại mỗi thành viên lưu ký, nhà đầu tư chỉ được mở một (01) tài khoản lưu ký chứng khoán;
• Nhà đầu tư là tổ chức, cá nhân nước ngoài mở tài kh. chứng khoán tại thành viên lưu ký sau khi đăng ký mã số khoán theo quy định của pháp luật có liên quan.

Mỗi quỹ đầu tư chỉ được mở một (01) tài khoản lưu ký tại (1) ngân hàng lưu ký, ngân hàng giám sát theo quy định của pháp luật có liên quan.

Công ty quản lý quỹ phải mở tài khoản lưu ký chứng khoán tách biệt cho công ty và cho từng quỹ đầu tư chứng khoán do công ty quản lý. Trường hợp thực hiện quản lý danh mục đầu tư, tại mỗi ngân hàng lưu ký, công ty quản lý quỹ được mở hai (02) tài khoản lưu ký đứng tên ty quản lý quỹ thay mặt cho nhà đầu tư ủy thác (một (01) tài khoản 1 ký cho khách hàng ủy thác trong nước và một (01) tài khoản lưu ký nhà đầu tư ủy thác nước ngoài).

Quỹ đầu tư nước ngoài, tổ chức đầu tư nước ngoài được quản lý bởi nhiều công ty quản lý quỹ được mở nhiều tài khoản lưu ký chứng khoán theo nguyên tắc cứ mỗi mã số giao dịch chứng khoán được cấp thì được mở một (01) tài khoản lưu ký chứng khoán tại ngân hàng lưu ký.

Nhà đầu tư nước ngoài là công ty chứng khoán nước ngoài thành lập theo pháp luật nước ngoài được mở hai (02) tài khoản lưu ký chứng khoán tách biệt tại thành viên lưu ký để quản lý chứng khoán thuộc sở hữu của chính công ty và khách hàng của công ty.

Công ty bảo hiểm 100% vốn nước ngoài phải mở hai (02) tài khoản lưu ký chứng khoán tại một (01) thành viên lưu ký để quản lý tách biệt các khoản đầu tư từ nguồn vốn chủ sở hữu và từ nguồn phí bảo hiểm khi thực hiện đầu tư trên TTCK.

Tài khoản lưu ký chứng khoán của thành viên lưu ký và tổ chức mở tài khoản trực tiếp tại VSD bao gồm:

• Tài khoản chứng khoán giao dịch
• Tài khoản chứng khoán tạm ngừng giao dịch
• Tài khoản chứng khoán cầm cố
• Tài khoản chứng khoán chờ cho vay
• Tài khoản chứng khoán ký quỹ đảm bảo khoản
• Tài khoản chứng khoán chờ giao dịch
• Tài khoản chứng khoán sửa lỗi giao dịch
• Các tài khoản khác theo quy định của pháp luật

Thành viên lưu ký phải quản lý các tài khoản, của khách hàng theo nguyên tắc sau:

• Thành viên lưu ký phải mở tài khoản lưu ký chứng từng khách hàng và quản lý tách biệt tài sản cho từng khách hàng.
• Chứng khoán lưu ký của khách hàng tại thành viên lưu ký là tài sản thuộc sở hữu của khách hàng và được quản lý tách biệt thành viên lưu ký.
• Thành viên lưu ký không được sử dụng chứng khoán trong tài khoản lưu ký chứng khoán của khách hàng vì lợi ích của bên thứ ba hoặc vì lợi ích của chính thành viên lưu ký trừ trường hợp thành viên lưu ký là công ty chứng khoán xử lý chứng khoán trên tài khoản của khách hàng giao dịch ký quỹ phù hợp với quy định của pháp luật.
• Thành viên lưu ký có trách nhiệm thông báo kịp thời và đầy đủ các quyền lợi phát sinh liên quan đến chứng khoán lưu ký cho khách hàng.
• Thành viên lưu ký có trách nhiệm bảo mật các thông tin liên quan đến sở hữu chứng khoán của khách hàng.
• Thành viên lưu ký có trách nhiệm cập nhật hằng ngày thông tin mở, đóng tài khoản lưu ký của khách hàng thực hiện trong ngày tại thành viên lưu ký cho VSD và thực hiện đối chiếu thông tin số dư tài khoản lưu ký của từng khách hàng với số liệu sở hữu chứng khoán của khách hàng tại VSD trên cơ sở các số liệu về sở hữu chứng khoán của khách hàng mà VSD cung cấp cho thành viên lưu ký. Trình tự, thủ tục thực hiện cập nhật thông tin tài khoản và đối chiếu số dư thực hiện theo quy định của VSD.

Theo yêu cầu của khách hàng, thành viên lưu ký phải gửi cho từng khách hàng bản Sao kê tài khoản lưu ký chứng khoán sau một (01) ngày làm việc kể từ ngày có yêu cầu. Khách hàng có nghĩa vụ thông báo ngay cho thành viên lưu ký khi có bất cứ sự thay đổi hay sai sót nào về thông tin tài khoản lưu ký chứng khoán của khách hàng tại thành viên lưu ký.

Hiệu lực lưu ký chứng khoán:

• Việc lưu ký chứng khoán tại VSD có hiệu lực kể từ thời điểm VSD thực hiện hạch toán trên tài khoản lưu ký chứng khoán liên quan của thành viên lưu ký, tổ chức mở tài khoản trực tiếp mở tại VSD.
• Việc hạch toán, chuyển khoản chứng khoán bằng bút toán ghi sổ giữa các tài khoản lưu ký chứng khoán của thành viên lưu ký, tổ chức mở tài khoản trực tiếp hoặc khách hàng lưu ký tại VSD có hiệu lực pháp lý như đối với chuyển giao chứng khoán vật chất và được pháp luật thừa nhận.

Nhà đầu tư có thể xem thêm bài viết: thủ tục lưu ký chứng khoán tại VPS

5. Phí lưu ký chứng khoán

Phí lưu ký được tính theo những quy định của Thông tư 127/2018/TT-BTC của Bộ Tài chính ban hành ngày 27/12/2018. Phí này được chia làm 2 loại:

• Phí lưu ký trái phiếu: 0.18đ/trái phiếu/tháng
• Phí lưu ký cổ phiếu, chứng chỉ quỹ và chứng quyền: 0.27đ/cổ phiếu/tháng

Trên thực tế thì phí lưu ký cổ phiếu là được đề cập tới nhiều nhất. Ví dụ nhà đầu tư nắm giữ 1000 cổ phiếu ACB trong 1 tháng thì phí lưu ký nhà đầu tư phải trả chỉ là… 270đ.

Lưu ý rằng phí lưu ký chứng khoán chỉ bắt đầu được tính từ ngày nhà đầu tư bắt đầu sở hữu thực sự chứng khoán theo quy định về chu kỳ thanh toán T+2. 

Phương thức thu phí: Các công ty chứng khoán sẽ tự động khấu trừ tiền phí trực tiếp trên tài khoản giao dịch chứng khoán của khách hàng hàng tháng.

Trên đây chúng tôi đã chia sẻ lưu ký chứng khoán là gì, đặc điểm và quy định của lưu ký chứng khoán. Hy vọng bài viết hữu ích với nhà đầu tư chứng khoán, nhà đầu tư quan tâm tới dịch vụ chứng khoán như mở tài khoản chứng khoán, dữ liệu chứng khoán, Youtube chứng khoán, phần mềm cổ phiếu,… truy cập website nududo.com hoặc hotline 0372.095.129 để biết thêm chi tiết.